انواع فرش ایرانی و کاربرد هر یک را بشناسید!

فهرست عناوین

---

فرش به عنوان یکی از صنایع دستی ایرانی، ریشه در فرهنگ و هنر ایران دارد. از اردبیل تا مشهد از شمال تا شیراز در جای جای این کشور پهناور و زیبا می‌توان هنر دست بافنده‌ها را در طرح‌های ایرانی مشاهده کرد و از این همه زیبایی بهره برد. هر فرش بر اساس داستانی بافته می‌شود. طرح لچک ترنج که از زمان صفویه شکل گرفته است، نشان دهنده باغ‌های ایرانی است که خود مبین بهشت برین هستند. بهشتی مملو از دار و درخت و پرندگان و حوض‌های آب زیبا! فرش نگین کسری به عنوان یکی از نمایندگی‌های بزرگ در عرصه فروش فرش، منبعی غنی از فرش‌هایی با طرح و شکل مختلف است که در ابعاد و تعداد شانه و تراکم متنوعی بافته شده است. در ادامه سعی می‌کنیم به بررسی نام انواع فرش ایرانی به همراه الیاف استفاده شده در بافت آن‌ها و شهرهای ایران که در این حرفه مشغول به کار هستند بپردازیم تا طرح‌ها را به خوبی بشناسید و با تاریخچه و المان‌های استفاده شده در فرش آشنا شوید.

فرش شاه عباسی

فرش ایرانی با توجه به فرهنگ و شرایط جغرافیایی و هنر مناطقی که در آن بافته می‌شده است، شکل و طرح خاصی به خود گرفته است. یکی از فرش های ایرانی، فرش شاه عباسی است که از دوره صفویه به بعد در اصفهان رواج پیدا کرده است. به همین جهت، نام شاه عباس را روی آن قرار داده‌اند. طرح فرش شاه عباسی شامل گلبرگ‌های بسیار زیاد و شاخه و برگ در حاشیه فرش است که حاشیه آن شامل طرح اسلیمی است.

فرش اسلیمی

یکی دیگر از انواع فرش های ایرانی طرح اسلیمی است که طرح بسیار معروفی است و خیلی از فرش‌ها با این طرح بافته می‌شوند. اگر به بافت و طرح فرش توجه کنید، گیاهانی با ساقه‌های پیچ در پیچ خواهید دید که در آن شاخه‌ها فرم دورانی دارند که در بین برگ‌ها به خود می‌پیچند. معروف‌ترین طرح فرش اسلیمی، نقش اژدها است که در آن انتهای شاخه‌ها به شکل متقارن به دو نیم می‌شوند که نشانگر آرواره‌های اژدها است. روی هر شاخه نیز جوانه‌ای گویی روییده است که به آن اسلیم گفته می‌شود. طرح اسلیمی تنها مختص فرش نیست و از آن در هنر میناکاری و خاتم کاری نیز استفاده می‌شود.

فرش بته جقه

بته جقه یکی از طرح‌های اصیل ایرانی است که علاوه بر فرش، روی پارچه، نقش و نگار روی دیوارهای عمارت‌های تاریخی و مانند آن نیز به کار برده می‌شود. بته در این طرح با الهام از درخت سرو به تصویر درآمده است که در آن سروها به شکل خمیده یا در ابعاد مختلف بافته می‌شوند. جقه نیز با الهام از پر پرندگان در این طرح به اجرا در آمده است که شکلی زیبا و پر معنی به فرش می‌دهد. معروف‌ترین طرح‌های بته جقه که در انواع فرش ایرانی به کار برده می‌شود، بته جقه، بته ترمه، بته شاخ گوزن اشاره کرد. البته، این تعداد تنها به این سه طرح ختم نمی‌شود و کمی بیش از آن است. 

فرش قابی یا خشتی

در این طرح، همانطور که از نامش پیدا است، نقوش به شکل قابی یا خشتی در کل فرش با ابعاد هم اندازه تکرار می‌شوند که شکلی جالب به کلیت فرش می‌دهد. هر قاب نیز حاوی نقوش اسلیمی، افشار، گلدانی و مانند آن است که باعث می‌شود فرش طرح و ایده‌ای بسیار متفاوت داشته باشد و مجموعه‌ای وسیع از نقوش مختلف را در خود جای دهد.

فرش شکارگاهی

فرش شکارگاهی به عنوان یکی از انواع فرش ایرانی حامل اخباری بر محور جنگاوری پیشینیان است که بر زمینه جنگل و بیشه زار به نمایش گذاشته می‌شود. در این طرح که حاوی تیر و کمان، مردانی سوار بر اسب است، صحنه‌های شکار را نشان می‌دهد. زمینه فرش در واقع بیشه زاری مملو از حیوانات شکار مثل آهو، گوزن، خرگوش است و گاهی نیز حیوانات وحشی را می‌توان در بین حیوانات شکار مشاهده کرد که نشان از حضور شکارچی بزرگتر در محیط شکار شاهان است.

فرش افشان

یکی دیگر از نقوش و طرح‌های اساسی در فرش ایرانی، طرح افشان است که در آن شاخ و برگ و گل در سراسر فرش گسترانیده شده است و به نوعی بین آن‌ها اتصال‌ و پیوستگی وجود دارد. در بین انواع طرح افشان، طرح افشان بندی، افشان دسته گل، افشان شاخه پیچ، افشان ترنج دار و افشان حیوانات به چشم می‌خورد. این طرح همچون نامش افشان و پراکنده است.

فرش درختی

یکی از نکات اصلی در طراحی فرش ایرانی استفاده از المان‌های طبیعی همچون گل، درخت و حیوانات است. فرش درختی فرشی با درونمایه و طرح گل و درخت است. درون فرش مملو از درخت‌ها و درختچه‌ها است که ترکیب زیبایی به فرش داده است که هر کدام به شکلی مجزا در طرح فرش قرار گرفته‌اند و با المان‌های دیگر درهم آمیخته‌اند. درختی ترنج دار، درختی گلدانی، درختی حیوانات و درختی آب‌نما از معروف‌ترین انواع فرش درختی است.

فرش اقتباسی

فرش اقتباسی در واقع اقتباسی از طرح قفقازی و گوبلن است که با کمی تغییر تبدیل به فرش اقتباسی شده است. این طرح‌ها متعلق به کشورهای همسایه و مرزنشینان ایران هستند و در واقع با الهام از آن‌ها بافته شده است. استفاده از طرح شاه عباسی، ختایی با تلفیقی از طرح اسلیمی و طرح فرش شهرهای مرزی از ویژگی‌های این فرش است.

فرش هندسی

در این فرش با انواع اشکال هندسی روبرو خواهید شد. به علاوه در آن خطوط زاویه دار نیز وجود دارد که باعث می‌شود ترکیب زیبایی ایجاد کند. از انواع فرش هندسی می‌توان به هندسی ختایی، هندسی جوشقانی، هندسی خاتم شیرازی و هندسی ستاره ای اشاره کرد.

فرش اسلامی

فرش اسلامی همانطور که از نامش پیدا است، مربوط به المان‌های هنری عصر اسلامی است که شامل ساختمان‌ها، کاشی‌ها، اشکال هندسی و تزئینی ساختمان است. معروف‌ترین انواع فرش ایرانی با طرح اسلامی شامل تخت جمشید، گنبد قابوس، مسجد کبود، مسجد شیخ لطف الله است.

فرش واگیره ای یا بندی

فرش بندی یا واگیره‌ای ایده دیگری در تولید فرش ایرانی است که در آن یک الگو در سرتاسر فرش تکرار می‌شود. نکته قابل توجه این است که تکرار این الگوها کنار هم باعث می‌شود، این شکل‌ها در نقاطی به هم متصل شوند که نقطه اتصال آن‌ها قطعه یا تقسیم نامیده می‌شود. این فرش شامل یک حاشیه زیبا است که در وسط آن المان‌های یک شکل تکرار شده است.

فرش گل فرنگ

فرش گل فرنگ با الهام از انواع گل رز طراحی شده است و در تمامی فرش می‌توان نقش گل‌ها به ویژه رز زرد، رز آبی و رز قرمز را مشاهده کرد.

فرش گلدانی

در فرش گلدانی طرح گلدان در ابعاد و اندازه‌های متفاوت بیشترین نقش را در طراحی این فرش ایفا می‌کنند. مدل گلدان‌ها می‌تواند به اندازه‌ای بزرگ باشد که کل فرش را دربر بگیرد یا می‌توانید ترکیبی از چندین گلدان باشد که به شکل متقارن در اطراف متن یا پشت سر هم قرار گرفته‌اند.

فرش محرابی

فرش محرابی در واقع تصویری از محراب نماز را به تصویر می‌کشد که بیشتر در تهیه فرش سجاده‌ای استفاده می‌شوند. در گذشته نیز در طراحی جانماز از طرح محرابی استفاده می‌شده است و تا به امروز همچنان استفاده از این طرح ادامه دارد.

فرش ماهی درهم

یکی دیگر از انواع فرش ایرانی متعلق به عصر صفوی، فرش ماهی در هم است که به آن فرش هراتی نیز گفته می‌شود. این فرش به اواخر دوره تیموری نیز منسوب است که طرح آن به شکل فرش واگیره‌ای در تمام نقاط فرش تکرار می‌شود. زیرمجموعه‌های معروف از این طرح شامل ماهی درهم بندی، ماهی فراهان، بوته ماهی، ریزه ماهی و خرده ماهی است.

فرش محرمات

فرش محرمات که در برخی جاهای ایران به فرش قلمدانی نیز معروف است، طرح جالبی دارد. طرح محرمات به این شکل است که از خطوط یا نوارهای عمودی، افقی، مورب و زیگزاگی تهیه می‌شود؛ این طرح‌ها به شکل طولی در فرش تکرار می‌شوند و اگر دقت کنید، می‌بینید که در عرض فرش در چند ردیف تقسیم شده‌اند که دارای رنگ و نقاشی خاص بوده و از ابتدا تا انتهای فرش این شرایط ادامه دارد. نوع دیگر این طرح به شکلی است که طرح و نقش فرش یکسان است. اما، در رنگبندی آن تفاوت وجود دارد. شاه عباسی، محرمات بته اي، محرمات گل فرنگ، محرمات درختی، تلفیقی از معروف‌ترین انواع فرش محرمات است.

فرش تلفیقی

در کنار طرح‌های اصیل ایرانی که پیش‌تر نام بردیم، فرش تلفیقی در واقع به صورت ترکیبی از انواع فرش ایرانی با فرش‌‌های دیگر به وجود آمده است. معروف‌ترین نوع فرش تلفیقی شامل طرح تلفيقي قاب قابي، تلفیقی دورنما، تلفیقی ترنجی، تلفیقی لچک ترنج کف ساده و تلفيقي گلداني بند اسليمي است.

فرش ترکمن یا بخارا

یکی از ویژگی‌های فرش ترکمن در این است که این فرش بر اساس سبک زندگی مردم عشایر و بدون نقشه بافته می‌شود. یعنی طرح مد نظر را به شکل ذهنی روی فرش پیاده می‌کنند. نقش فرش ترکمن بر پایه اشکال هندسی است که در بافت آن معمولا از رنگ‌های طبیعی استفاده می‌شود. رنگ غالب این فرش قرمز رنگ است و  رنگ‌های دیگری که در کنار قرمز به فرش رنگ می‌دهند شامل رنگ سفید، سیاه، سبز تیره، لاکی تیره و لاکی متمایل به زرد است. امروزه با توجه به تغییر ذائقه بشر رنگ‌های دیگری همچون طوسی، قهوه ای روشن و تیره، طلایی، نخودی و آبی آسمانی نیز به فرش ترکمن اضافه شده است.

گبه

یکی از زیرمجموعه‌های فرش ایرانی گبه است که قدمتی دیرینه دارد و به صورت دستباف به بازار ارائه می‌شود. گبه طرحی انتزاعی با زمینه رنگی و اشکال هندسی دارد و بسیار ضخیم است. گبه از نخ و رنگ‌های طبیعی بافته می‌شود و در آن گره‌های کمی به کار برده می‌شود که ویژگی گبه را می‌سازد. به همین جهت، یکی از ارزان‌ترین انواع فرش است که عناصر تزئینی و طرح پیچیده‌ای ندارد و طرح‌ها به شکل حیوانات مستطیلی شکل هستند.

گلیم

گلیم یکی از پوشش‌هایی است که علاوه بر ایران در کشورهای دیگری همچون امپراتوری عثمانی سابق، جمهوری آذربایجان و آسیای مرکزی بافته می‌شده است.  از گلیم به عنوان یک عنصر تزیینی یا به عنوان جانماز استفاده می‌شود که این روزها در غرب نیز بسیار طرفدار پیدا کرده است.

جاجیم

آذربایجان شرقی، اردبیل، کرمانشاه، کردستان، همدان، لرستان، مازندران از مناطقی به شمار می‌روند که بافت جاجیم در آن رونق داشته است و همچنان ادامه دارد. جاجیم، یک کفپوش کاملا تخت است که بسیار باریک و بلند بوده و به شکل دستباف به کمک دستگاه مخصوص بافته می‌شود. جاجیم بافی یک هنر سنتی محسوب می‌شود.

انواع فرش براساس محل بافت

ایران مهد هنر فرش بافی است و در جای جای آن فرش‌هایی با طرح‌ها و نقوش مختلف بافته می‌شود. ترکمن‌ها با الهام از زندگی عشایری فرشی با اشکال هندسی و حیوانات مستطیلی می‌بافند که در نوع خود بی‌نظیر است. کاشان به عنوان شهر فرش در کنار سهراب سپهری شاعر مشهور ایرانی، با این هنر شناخته می‌شود. به همین شکل هر شهر این هنر را به صورت قوی دنبال کرده است و بسیاری از شرکت‌های فرش بافی قوی ایران در این شهرها بنا شده است.

فرش کاشان

هر زمان که نام فرش به گوش برسد، اسم شهر کاشان در گوشه‌ای از ذهن نقش می‌بندد. فرش کاشان یکی از با کیفیت‌ترین و متنوع‌ترین انواع فرش موجود در بازار است که می‌توانید در تعداد شانه و تراکم متفاوت با رنگ‌ها و طرح‌های مختلف از وینتیج گرفته تا فرش‌های فانتزی را در این مجموعه پیدا کنید. نکته قابل توجه که در واقع برند فرش کاشان است، طرح مدال بزرگ در مزرعه گل با نقش زینتی است که در آن از رنگ‌های آبی، قرمز پر رنگ و رنگ عاج فیلی با شکاف های زرد، سبز و نارنجی سوخته استفاده می‌شود  و ترکیب بسیار زیبایی را رقم می‌زند.

فرش تبریز

فرش تبریز یکی از معروف‌ترین صنایع دستی این شهر با اصالت است که در بافت آن از پشم، ابریشم و نخ‌های مرغوب استفاده می‌شود. نقش استفاده شده در بافت فرش تبریز شامل طرح شکار و استفاده گل، درخت و قطره‌های اشک است. معروف‌ترین اثر در تبریز، قالی‌های تبریزی است که در واقع قطب قالی ایران به حساب می‌آید. شهر تبریز عنوان شهر جهانی بافت فرش را از طرف شورای جهانی صنایع دستی از آن خود کرده است.

فرش هریس

هریس روستایی در نزدیکی شهر تبریز است که به شکل پشم دستریس چند لا و 4 گره بافته می‌شود و درخشندگی خاصی دارد که آن را نسبت به سایر فرش‌ها متمایز کرده است. فرش روستای هریس کیفیت بالا دارد و به شکل طرح دوتایی، سه تایی با گوشه‌های بزرگ بافته می‌شود.

فرش مشهد

مشهد به عنوان یکی از قطب‌های فرش ایرانی است که عمده طرح‌های آن به شکل شاه عباسی بزرگ است مملو از نقش‌های پر گل و پیچیده است.

فرش اصفهان

اصفهان نصف جهان یکی از شهرهای فرش ایران است که در زمان سلطنت صفویان و پایتخت بودن، مهد ابداع فرش‌های جدید بوده است. طرح استفاده شده در فرش اصفهان متقارن بوده که معمولا در آن یک گل با با درخت انگور احاطه شده است. گل به کارر فته در نقش فرش اصفهان به شکل گل رز نیلی یا آبی است. ویژگی دیگر فرش اصفهان رنگ آمیزی، رجشمار و گره آن است که این فرش را نسبت به فرش‌های دیگر متمایز کرده است. گره فارسی نوع گره‌ای است که در فرش اصفهان به کار می‌رود و رج شمار آن بین 50 تا 90 است. رجشمار به تعداد گره در 7 سانتی‌متر از عرض فرش گفته می‌شود. فرشی با رجشمار 50 به این معنی است که در 7 سانت از این فرش 50 گره وجود دارد.

فرش شیراز

شیراز شهر شعر و هنر است و فرش‌های آن در دل زندگی عشایر این شهر خلاصه شده است. در بافت فرش شیراز از نقوشی چون طرح‌های قشقایی، خمیشی، افشار و لری استفاده می‌شود. معروف‌ترین طرح این فرش، طرح ایل باصری است که از رنگ نارنجی در بافت آن استفاده می‌شود. این نوع نارنجی مخصوص ایل باصری است.

فرش همدان

همدان به عنوان یکی از پایتخت‌های کهن ایران زمین بهترین نوع قالی‌ها را ارائه کرده است که در آن از الگوهای فردی و هرات استفاده می‌شود. طیف رنگ آبی و قرمز بیشترین نقش را در رنگ‌های استفاده شده در فرش همدان را دارد. فرش همدان با نام فرش  نهاوند، تویسرکان، ملایر یا حسین آباد نیز شناخته می‌شود.

فرش نایین

نایین شهری در استان اصفهان است که در دشت کویر واقع شده است. یکی از هنرهای مردم این منطقه فرش بافی است که از پشم برای بافت فرش استفاده می‌کرده‌اند. الگوی فرش نایین پیچیدگی‌های مخصوصی دارد که به شکل شاخه‌های آبی و سبز در هم تنیده به همراه گل‌های ریز و کوچک است و همه این المان‌ها در پس زمینه سفید رنگ نقش می‌بندند. به همین جهت، فرش نایین طرح خاصی و منحصربه‌فردی دارد.

فرش بلوچ

فرش بلوچ گویای فرهنگ این قوم خوش سلیقه است که فرش‌هایی با ابعاد کوچک بافته و برای استفاده راهی بازار می‌کنند. فرش بلوچ نمونه با اصالتی از فرش ایرانی است که در بافت آن از رنگ آبی تیره و قرمز استفاده می‌شود. فرش بلوچ بیشتر به شکل قالیچه است.

فرش قم

فرش قم یکی از فرش‌هایی سنتی ایرانی است که با ابریشم یا پنبه بافته می‌شود و شامل نقش‌هایی پیچیده و ترکیبی از گل، پرنده، مدال، صحنه شکار است. رنگ استفاده شده در بافت این فرش به شکل باغ‌هایی به رنگ آبی تیره، قرمز یا نارنجی است. رنگ فیروزه‌ای نیز نقش مهمی در طرح این فرش ایفا می‌کند.

فرش ورامین

نقش‌های مدالی و هندسی از ویژگی‌های فرش ورامین است که ترکیب رنگی آن به شکل قهوه‌ای تیره با زمینه قرمز یا آبی تیره است. مینا خان از نقوش معروف فرش ورامین است. فرش ورامین بیشتر با پنبه بافته می‌شود.

فرش قشقایی

یکی از طرح‌های منحصربه‌فرد در فرش‌های ایرانی طرح قشقایی است که در بافت آن بیشتر از پشم استفاده می‌شود. رنگ قرمز، آبی تیره و زرد از رنگ‌های به کار رفته در فرش قشقایی است. فرش قشقایی بیشتر به شکل قالیچه بافته می‌شود.

فرش اردبیل

فرش اردبیل پار را فراتر از مرزهای ایران در حوزه زندگی عادی گذاشته و به موزه ویکتوریا و آلبرت لندن و موزه هنر لس آنجلس راه پیدا کرده است. فرش اردبیل بر پایه ابریشم و پشم بافته می‌شود.

فرش شمالی

رودبار، کلاردشت، قزوین و بندر ترکمنستان از معروف‌ترین شهرها در بافت سبک شمالی هستند که طرح روی آن به شکل مثلثی است. فرش‌های شمالی نیز همچون فرش ترکمن با رنگ غالب قرمز بافته می‌شوند.

فرش بختیاری

در استان چهارمحال بختیاری فرشی به نام فرش بختیاری بافته می‌شود و رنگ‌های قرمز تیره، سبز، قهوه ای و بژ در بافت این فرش استفاده می‌شود. رنگ‌های استفاده شده در این فرش درخشان و بسیار رنگارنگ است که زیبایی فرش بختیاری را زیباتر و ملموس‌تر می‌کند. ویژگی این فرش استفاده از شکل‌های هندسی و منحنی هندسی است.  

فرش بیجار

بیجار شهری در غرب ایران است که از نقش هرات در آن استفاده می‌شود. مردم این شهر کردنشین، فرش‌های زیبایی را به بازار ارائه می‌دهند که در آن مدال و گل نیز به چشم می‌خورد.

فرش زنجان

فرش زنجان به شکل نخی یا پشمی بافته می‌شود. قالی زنجان غنی از رنگ‌های گوناگون است. ترکیب رنگی استفاده شده در این فرش‌ها شامل قرمز تیره، قهوه ای و آبی روشن است که نقوش هندسی آن را شکل داده‌اند.

فرش سلطان آباد

سلطان آباد در شهر اراک واقع شده است که سعی می‌کنند طرحی را اجرا کنند که زمینه آن سفید رنگ بوده و رنگ‌های آبی و قرمز رنگ را روی آن به تصویر می‌کشد. نکته جالب توجه به فرش سلطان آباد این است که نقوش استفاده شده در این فرش، متقارن بوده و حاوی نقش گل‌های زیبا است.

فرش ملایر

ملایر شهری کوچک در همدان است که در بافت آن از الماس شش ضلعی ایده گرفته شده است. رنگ غالب این فرش آبی و قرمز تیره است.

انواع فرش ایرانی براساس شیوه بافت

در گذشته‌های بسیار دور شاید دورتر از زمان هخامنشیان، صنعت فرش در ایران به شکل دستباف شکل گرفت که از مواد طبیعی مثل پشم گوسفند در بافت آن استفاده می‌شد. اما، به دلیل کمبود پشم گوسفند، الیاف غیر مصنوعی به بازار ارائه شدند که برای استفاده از آن در بافت فرش به دستگاه‌هایی لازم بود تا بتواند به شکل ماشینی فرش را تولید کند. بنابراین، می‌توان گفت که فرش به شکل دستباف و ماشینی در ایران تولید می‌شود.

فرش ماشینی

با حضور دستگاه‌های پیشرفته و تولید نخ به شکل مصنوعی در کمترین زمان تعداد بیشتری فرش تولید می‌شود که نسبت به فرش دستباف قیمت بسیار کمتری دارد. به علاوه به دلیل خاصیت ارتجاعی نخ‌های مصنوعی تولید شده، تنوع رنگ و طرح در بافت فرش ماشینی بسیار بیشتر شده است و این دست شما را برای انتخاب از بین هزاران طرح و شرکت تولید کننده باز می‌گذارد. فرش ماشینی کاشان به عنوان یکی از شرکت‌های پیشرو در تولید فرش ماشینی توانسته است، محصولات متنوعی را تولید کند که برای آشپزخانه، پذیرایی، نشیمن، اتاق خواب و مانند آن مناسب باشد.

فرش دستباف

فرش دستباف هنر با اصالت ایرانی است که زیبایی و جلال مخصوص به خود را دارد و در واقع، هیچ چیز جای این هنر را رج به رج با دستان زحمت کش زنان و مردان بافته شده است را نمی‌گیرد. این هنر بسیار گران قیمت است و از گذشته‌های دور تا به امروز این سنت حفظ شده است.

انواع فرش ایرانی براساس جنس نخ بافت

هر نخ با توجه به قابلیت‌هایی که دارد، در بافت فرشی با تعداد شانه و تراکم خاص استفاده می‌شود. به‌طور مثال در بافت فرش 1200 شانه از یک نوع نخ استفاده می‌شود تا بتواند به شکلی ریز طرح مورد نظر را ببافد. در حالی‌که در بافت فرش 500 شانه از نخی مثل ورجین یا بی سی اف استفاده می‌کنند. چون این نخ‌ها این قابلیت راندارند که برای فرش‌هایی با تعداد شانه بیشتر استفاده شوند. انواع نخ تولید شده در بافت فرش به شکل زیر است.

فرش اکریلیک

اکریلیک نخی نرم است که از مواد نفتی تهیه می‌شود و ضد حساسیت است. این نخ به لحاظ ظاهری بسیار شبیه به پشم است و معمولا در بافت فرش 1200 شانه از این نخ استفاده می‌شود. به همین جهت، فرش 1200 شانه بسیار شبیه به فرش دستباف است. در تهیه فرش‌های فانتزی نیز از نخ اکریلیک استفاده می‌کنند تا بتوانند طرح و شکل زیبایی به کلیت فرش بدهند. البته، در بافت فرش 500 شانه، 700 تا 1500 از این نخ استفاده می‌شود. اما، نمود آن بیشتر در فرش 1200 شانه نشان داد می‌شود. برای تشخیص فرش اکریلیک اصل، کافی است نخ خاب آن را بو کنید. اگر بوی نفت نمی‌داد نشان می‌دهد فرش اکریلیک اصل است.

فرش بی سی اف (BCF)

نخ مصنوعی دیگری که در تولید فرش استفاده می‌شود، نخ بی سی اف است. در مطلبی مرتبط، سعی کردیم در رابطه با اینکه فرش BCF چیست توضیحات کاملی ارائه دهیم که برای آشنایی کامل می‌توانید به آن مراجعه کنید. اما، به صورت کلی باید گفت که این فرش تنها در بافت فرش‌هایی با تعداد شانه پایین مانند 350 یا 440 شانه قابل استفاده است و به دو شکل هیت ست شده و هیت ست نشده موجود است.می‌توانید فرش بی سی اف را در متراژ دلخواه تهیه کنید. از نخ بی سی اف در بافت طرح‌های ایرانی استفاده می‌شود تا فضای مورد نظر را زیباتر کند و به آن معنا دهد.

فرش پلی اوژن

پلی اوژن الیافی نرم با لطافت بسیار بالا است که نسبت به پلی استر کیفیت بهتری دارد. این نخ در برابر رطوبت مقاوم است و برای اتاق کودک و استفاده در کف آشپزخانه گزینه مناسبی به حساب می‌آید. این نخ انعطاف پذیری بالایی داشته و در تولید فرش ماشینی گزینه بسیار خوبی به حساب می‌آید. در کنار فرش، برای بافت پتو و کیسه خواب نیز از نخ پلی اوژن استفاده می‌شود که نشان از کیفیت بالای این نخ و رنگ پذیری بالای آن را نشان می‌دهد.

فرش پلی استر

پلی استر نخی است که از پلاستیک‌های بازیافتی تهیه شده و به همین جهت، به عنوان محصولی سبز نامگذاری شده است. فرش بافته شده از نخ پلی استر ماندگاری زیادی دارد و ضد لک است. قیمت مناسب این فرش به همراه رنگبندی متنوع و قابلیت بالا در پاخوردگی از ویژگی‌های بالای فرش پلی استر است.

فرش ویسکوز یا بامبو

این فرش به فرش ابریشم ماشینی نیز معروف است و قیمت آن کمی بالاتر است. فرش ویسکوز در واقع ترکیبی از الیاف ویسکوز و اکریلیک است که بسیار نرم و لطیف است و در واقع می‌تواند رقیبی برای فرش‌های ابریشمی به حساب می‌آید. فرش بامبو نیز از الیاف طبیعی فرش بامبو بافته می‌شود که با پوست بسیار سازگار است و ضد باکتری است.

فرش ورجین

فرش ورجین یا ورژن فرشی بافته شده از نخی بادوام و مقاوم است که یک الیافی مصنوعی به حساب می‌آید. الیاف ورجین که در آزمایشگاه تولید می‌شود، قیمت بسیار ارزان و اقتصادی دارد که نسبت به الیاف هم سطح خودش مثل نخ بی سی اف تفاوت‌‌هایی دارد. برای اطلاع از فرق این دو می‌توانید به مطلب مرتبط با نام فرق فرش bcf و ورجین مراجعه کنید. از فرش ورجین برای پوشش کف مساجد نیز استفاده می‌کنند؛ چرا که هم ارزان قیمت است و هم در برابر ساییدگی، و لکه پذیری مقاومت بالایی دارد و برای مکان‌هایی با تردد بالا مناسب است.

انواع فرش ایرانی براساس شانه فرش

تعداد شانه و تراکم دو المان مهم در تشخیص فرش ماشینی به حساب می‌آیند. تعداد شانه فرش به تعداد گره‌های بافته شده در هر متر عرضی فرش گفته می‌شود که نقش زیبایی فرش برعهده آن است. هرچه تعداد شانه فرش بیشتر شود، فرش بافت ریزتری خواهد داشت و از نخی تهیه می‌شود که بتواند این میزان ریزبافتی را به اجرا درآورد. نکته قابل توجه این است که هرچه تعداد شانه فرش بیشتر شود، در عوش ضخامت آن کاهش پیدا می‌کند. نخ خاب فرش‌هایی با تعداد شانه کمتر بیشتر است. در نتیجه ضخامت بیشتری نیز دارند.

فرش 440 شانه 

یکی از فرش‌ها با تراکم پایین فرش 440 شانه است که از نخ بی سی اف بافته می‌شود و برای استفاده در سالن سینما، تئاتر، کنفرانس و همایش گزینه بسیار مناسبی به حساب می‌آید. مزیت فرش 440 شانه به قیمت بسیار پایین و اقتصادی آن است که می‌توانید برای پوشش کف مکان‌های عمومی از آن استفاده کنید.  

فرش 500 شانه

فرش 500 شانه فرشی است که در هر متر عرضی آن 500 گره بافته شده است که برای بررسی صحت آن می‌توانید 10 سانتی‌متر اول پشت فرش را نگاه کنید و تعداد گره‌های موجود در این بخش را بشمارید که برابر با 50 عدد است. اگر کمتر یا بیشتر از این مقدار بود نشان می‌دهد که این فرش 500 شانه نیست. اما، فرش 500 شانه با طرح 700 شانه نیز بافته می‌شود که به شکل ظاهری و باطنی تفاوت‌هایی با هم دارند. اما، اینکه عمده تفاوت فرش 500 شانه با 500 شانه طرح 700 چیست، موضوعی است که می‌توان به ظاهر این دو اشاره کرد که فرش 500 طرح 700 شبیه به فرش 700 شانه است. اما، در اصل شامل 500 گره در هر متر عرضی است. البته، نکات دیگری نیز وجود دارد که برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به مقاله‌ای با همین نام مراجعه کنید.

فرش 500 شانه طرح 700

یکی دیگر از انواع فرش ایرانی فرش 500 طرح 700 است که خواص فرش 500 شانه را دارد. اما، به لحاظ ظاهری شبیه به فرش 700 شانه است. در واقع این فرش نسخه به روز شده فرش 500 شانه است که به لحاظ تفاوت، حاوی نخ سه پود است که باعث می‌شود این فرش به شکل فرش 700 شانه به نظر برسد. فرش 500 طرح 700 شانه در هر ده سانت باید حاوی 50 گره باشد که در یک متر عرضی این تعداد برابر با 500 عدد خواهد بود. از فرش 500 طرح 700 در پوشش کف اتاق خواب کودک، آشپزخانه و مانند آن می‌توان استفاده کرد.

فرش 700 شانه

یکی دیگر از انواع فرش موجود در بازار فرش 700 شانه است که ضخامت به نسبت خوبی نسبت به فرش‌هایی با تعداد شانه بالاتر دارد و در برابر رفت و آمد پاخور بالای آن قابل ستایش است. این فرش در تراکم‌های مختلفی چون 2250، 2550 و 3000 تولید می‌شود. ارتفاع نخ خاب این فرش نیز بین 10 تا 11 میلی‌متر است. طرح خشتی، افشان، بته جقه، درختی، شکار، گل فرنگ، گلدانی، ماهی درهم و محرابی از طرح‌هایی است که در بافت فرش 700 شانه به کار می‌رود. 

فرش 1000 شانه

فرش 1000 شانه یکی از فرش‌های شیک به حساب می‌آید که می‌توانید آن را در پذیرایی خانه پهن کنید و از زیبایی آن لذت ببرید. این فرش به دکوراسیون امروزی خانه‌ها نمای خوبی می‌دهد و به نسبت تراکم بالاتری نسبت به فرش 1200 و 1500 شانه دارد. اما، ضخامت آن کمتر از ضخامت فرش 700 شانه است. نکته قابل توجه در این فرش، رنگ‌های استفاده شده در آن است که باعث می‌شود به انتخاب این هنر ایرانی کمک بیشتری کند.

فرش 1200 شانه

فرش 1200 شانه به عنوان یکی از محبوب‌ترین انواع فرش‌های ماشینی است که زیبایی و ظرافت بسیار خاصی دارد و این ظرافت کمک می‌کند طرح فرش خیلی شفاف و دقیق دیده شود. به همین جهت، برای استفاده در پذیرایی پیشنهاد می‌شود. این فرش به دلیل ضخامت کمی که دارد، پاخور بالایی ندارد و ممکن است در اثر رفت و آمد زیاد آسیب ببیند و بافت آن از هم بپاشد و شکل اولیه خود را حفظ نکند.

فرش 1500 شانه

در بین تعداد شانه‌ها فرش‌های تولید شده، فرش 1500 شانه در واقع، آخرین فرشی است که به بازار ارائه شده است و به لحاظ ظرافت چند درجه ظریف‌تر از فرش 1200 شانه است. این فرش قابل استفاده در مکان‌های پرتردد نیست و به لحاظ قیمتی، هزینه بالاتری نسبت به سایر انواع فرش دارد.

جمع بندی مطالب

ایران به عنوان منطقه‌ای پر از هنر و زیبایی است که فرش‌هایی به شکل دستباف و ماشینی در آن شکل گرفته است. فرش دستباف ایرانی در طرح‌ها و رنگ‌های بسیار متنوع زیبنده فضای داخلی خانه‌ها است و حتی توانسته در بسیاری از موزه‌ها حضور پیدا کند و دنیا را با فرش ایرانی آشنا کند. فرش دستباف در طرح‌های مختلفی بافته می‌شود و به لحاظ زیبایی بی‌همتا است. قیمت انواع فرش ایرانی با توجه به طرح، جنس نخ و نوع دستباف یا ماشینی بودن آن متفاوت است که با مراجعه به سایت نگین کسری می‌توانید از قیمت‌ها با خبر شوید.

سؤالات متداول

انواع فرش ایرانی کدامند؟

فرش ایرانی شامل فرش شاه عباسی، فرش اسلیمی، فرش بته جقه، فرش قابی یا خشتی، فرش شکارگاهی، فرش افشان، فرش درختی، فرش اقتباسی، فرش هندسی، فرش اسلامی، فرش واگیره ای یا بندی، فرش گل فرنگ، فرش گلدانی، فرش محرابی، فرش ماهی درهم، فرش محرمات، فرش تلفیقی، فرش ترکمن یا بخارا، گبه، گلیم، جاجیم است.

انواع فرش ایرانی بافته شده در نگین کسری کدامند؟

شامل انواع گلیم، فرش ایرانی با طرح‌های متنوع است که آزادی عمل بالایی در داشتن حق انتخاب به شما می‌دهد.